Signaleren van knelpunten en treffen van maatregelen
Klachten aan Arm Nek en Schouder (KANS) bij beeldschermwerkers wordt veroorzaakt door de langdurig statische belasting van de spieren in de armen, schouders en nek en onvoldoende afwisseling van de werkhouding leiden. Dit zorgt voor een verminderde bloedcirculatie. Dit in combinatie met steeds dezelfde dynamische bewegingen zoals scrollen, muizen en typen kan zorgen voor pijnklachten en op den duur KANS.
De factoren die KANS veroorzaken zijn divers. Zo speelt de werkorganisatie een rol, maar ook de ergonomie van de werkplek en het gedrag van de medewerker zijn van belang.
Inventariseren
Herkennen van knelpunten door beeldschermwerk begint met de risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E). Gebruik hiervoor het instrument van de reisbranche, module 1.3 (Kantoorwerk). Houd daarbij rekening dat verhoogde werkdruk (module 1.2) kan bijdrage aan het ontstaan van KANS. Als input voor de RI&E-vragenlijst worden individuele medewerkers uitgenodigd om de Checklist BAS (Beter achter je schermen) in te vullen.
Plan van aanpak: opstellen en uitvoeren
Op basis van de uitkomsten van de RI&E wordt een plan van aanpak opgesteld. Daarin worden, als dat nodig is, één of meerdere van de maatregelen opgenomen die in de volgende paragrafen worden gepresenteerd:
- Meubilair en hulpmiddelen;
- Fysische factoren;
- Pauzeren, taakroulatie en werkafwisseling;
- Tijd- en plaatsonafhankelijk werken.
Bij de keuze van de maatregelen wordt de arbeidshygiënische strategie gevolgd. Dat wil zeggen:
- Bronmaatregelen – Een werkgever moet eerst de oorzaak van het probleem wegnemen.
- Collectieve maatregelen – Als bronmaatregelen geen mogelijkheden bieden, moet de werkgever collectieve maatregelen nemen om risico’s te verminderen.
- Individuele maatregelen – Als collectieve maatregelen niet kunnen of ook (nog) geen afdoende oplossing bieden, moet de werkgever individuele maatregelen nemen.
- Persoonlijke beschermingsmiddelen – Als de bovenste drie maatregelen geen effect hebben, moet de werkgever de medewerker gratis persoonlijke beschermingsmiddelen verstrekken.
Redelijkerwijs-principe
De maatregelen op de verschillende niveaus hebben nadrukkelijk een hiërarchische volgorde. De werkgever moet dus eerst de mogelijkheden op hoger niveau onderzoeken voordat besloten wordt tot maatregelen uit een lager niveau. Het is alleen toegestaan een niveau te verlagen als daar goede redenen voor zijn (technische, uitvoerende en economische redenen). Dit is het redelijkerwijs-principe. Die afweging geldt voor elk niveau opnieuw.
Voorlichting en instructie
Voorlichting en instructie kunnen helpen om klachten door ongezond beeldschermwerk te voorkomen. In paragraaf 7. Voorlichting staat hoe je dit doet.
Evalueer en stel bij
Evalueer de maatregelen om overbelasting door beeldschermwerk te verminderen. Dat is meer dan afvinken of de maatregel is uitgevoerd. Het vraagt ook om de vaststelling of het tot een doeltreffende oplossing heeft geleid.
Kijk hiervoor naar beschikbare informatie. Dit kunnen kwantitatieve gegevens zijn zoals verzuimanalyse. Maar ook kwalitatieve informatie (feedback tijdens teammeetings en werkoverleg).
Doorloop de cyclus opnieuw als blijkt dat er nog steeds knelpunten zijn die kunnen leiden tot te hoge werkdruk. Zet de nieuwe knelpunten en maatregelen in het plan van aanpak. Het plan van aanpak wordt minimaal jaarlijks geëvalueerd. Als er een medezeggenschapsorgaan is, wordt die daarbij betrokken.
De belangrijkste maatregelen zijn:
Voor elke medewerker die meer dan 2 uur per dag beeldschermwerk verricht geldt:
- Een medewerker moet na elke twee uur beeldschermwerk minimaal 10 minuten ander werk doen of pauze nemen;
- Een beeldschermwerkplek moet ergonomisch worden ingericht en op de eigen lichaamsafmetingen worden ingesteld. Daarom zijn er specifieke regels voor de stoel, het werkblad, het beeldscherm, de verlichting en eventuele hulpmiddelen;
- Nieuwe medewerkers en medewerkers met oogklachten krijgen de gelegenheid om oogonderzoek te (laten) doen en kunnen van de werkgever een vergoeding krijgen voor de aanschaf voor hun beeldschermbril.