Slimme onboarding is méér dan een warm welkom

De eerste die maanden

Uit diverse onderzoeken blijkt dat de eerste 90 dagen doorslaggevend zijn voor hoe een medewerker zich verbindt aan de organisatie. Volgens cijfers van Harvard Business Review besluit meer dan de helft van de starters in deze fase namelijk of ze voor langere tijd blijven of vertrekken.

Wat maakt deze eerste maanden dan zo belangrijk?

• Alles ligt onder de loep: Nieuwe collega’s observeren álles. Van hoe collega’s communiceren tot hoe de lunch geregeld is. Ze zijn volop bezig met ‘sensemaking’: het begrijpen van ongeschreven regels, onderliggende normen en verwachtingen.
• Duidelijkheid is het halve werk: Onzekerheid over rol, verwachtingen en aanspreekpunten zorgt al snel voor stress. Een gebrek aan structuur kan een frisse start in de weg staan.
• De verwachtingen en de realiteit: Binnen no-time vormen nieuwe medewerkers een beeld van wat er beloofd is versus wat er echt gebeurt. En als die twee botsen? Dan ontstaat teleurstelling of zelfs wantrouwen.

Vijf psychologische principes voor sterke onboarding

Effectieve onboarding draait niet alleen om planning en processen, maar vooral om gedrag en beleving. Met deze vijf inzichten leg je een stevige basis:

1. Maak van dag één een topdag
   De eerste werkdag blijft hangen. Zorg voor een persoonlijke ontvangst, een duidelijke planning en een warm welkom vanuit het team (een kaartje op het bureau of een videoboodschap van het management werkt altijd goed).
2. Bouw aan psychologische veiligheid
   Starten is spannend genoeg. Creëer een omgeving waarin het oké is om iets niet te weten of om vragen te stellen. Een buddy of mentor die open is over zijn eigen leercurve helpt enorm.
3. Geef ruimte voor autonomie
   Niemand wil de hele dag aan het handje worden gehouden. Geef de nieuwe medewerker invloed over zijn of haar ontwikkeling, bijvoorbeeld via keuzemodules of een persoonlijk leerplan.
4. Verspreid informatie slim
   Alles op dag één over de schutting gooien? Geen goed idee. Beter is het om informatie in kleine, behapbare delen aan te bieden. Denk aan korte modules, quizjes of wekelijkse leermomenten.
5. Zorg voor regelmatig overleg om feedback op te halen en te bespreken
   Het gevoel van vooruitgang motiveert enorm. Laat iemand al vroeg iets concreets doen, zoals een klant bellen of een voorstel schrijven en geef daar constructieve feedback op.

Veelvoorkomende missers (en hoe je ze voorkomt)

Zelfs met de beste bedoelingen gaat het vaak mis. Denk aan:

• Informatie-overload in de eerste week
• Onboarding die na dag 5 stilvalt
• Geen aandacht voor cultuur of onderlinge connectie
• Verwachtingen die vaag blijven

De oplossing? Werk met een 30/60/90-aanpak. Laat de eerste maand draaien om oriënteren, de tweede om verantwoordelijkheid en de derde om evaluatie en toekomstplannen. Zo geef je stapsgewijs vertrouwen én richting.

Onboarding = psychologie + strategie

Goede onboarding is geen script, maar een doorlopend proces waarin vertrouwen, duidelijkheid en groei centraal staan. Wie dat doorheeft, bouwt aan betrokken medewerkers en stevige teams.

Wij hebben een stappenplan opgesteld met een overzichtelijke roadmap waarin de belangrijkste momenten en activiteiten zijn opgenomen die een nieuwe collega doorloopt in de eerste maand. En ook een handige checklist zodat je gelijk kan starten met het opstellen of verbeteren van je onboardingsprogramma.

Bron: SkillsTown. (z.d.). De psychologie achter sterke onboarding. Geraadpleegd in 2025, van https://skillstown.com/blog/psychologie-sterke-onboarding/